Jak co roku, nadchodzi ten wspaniały okres w ciągu roku, kiedy spotkamy się z naszymi bliskimi i wspólnie zasiądziemy razem przy wigilijnym stole. Zgodnie z tradycją, zanim to nastąpi powinniśmy wypatrywać pierwszej gwiazdki na niebie. Nasuwa się więc pytanie, jaka gwiazda będzie właśnie tą „pierwszą świąteczną gwiazdką na naszym niebie?”
Pochodzenie
Pierwsza gwiazdka jako symbol ma swoje korzenie w religii chrześcijańskiej. Rzekoma gwiazda miała towarzyszyć narodzinom Jezusa Chrystusa. To właśnie dzięki jej blaskowi do żłobka dotarli trzej mędrcy i złożyli hołd nowonarodzonemu zbawcy. Według tradycji, kiedy pojawi się pierwsza gwiazda na niebie można zasiąść do wigilijnego stołu.
Pierwsza nie gwiazdka.
Bardzo często jeżeli mówi się o pierwszej gwiazdce przyjmujmy błędne założenia. To, że jakiś obiekt pojawia się na niebie jako pierwszy i do tego „świeci” nie oznacza, że jest gwiazdą. Taki obiekt pojawi się jutro około godziny 15:40 na południowym-wschodzie, ale nie będzie to gwiazdka. Będzie to planeta Wenus. W poprzednich zdaniach zaznaczyłem że obiekt „świeci”, jest to nieprawda, ponieważ planety nie świecą własnym blaskiem, gdyż w ich wnętrzu nie zachodzą reakcje termojądrowe.
Planety oraz księżyce jedynie odbijają od swojej powierzchni światło słoneczne, które do nich dociera, a Wenus jest w tym szczególnie dobra. Tak dobra, że jest trzecim najjaśniejszym obiektem na naszym niebie zaraz po słońcu oraz księżycu w skali magnitudo (Wielkość gwiazdowa – pozaukładowa jednostka miary stosowana do oznaczania blasku gwiazd (nie mylić z jasnością) i innych podobnych ciał niebieskich. Jednostką wielkości gwiazdowej jest magnitudo (oznaczenie m lub mag). W fizyce, do wyrażenia wartości natężenia światła, zazwyczaj używa się luksów, jednakże w astronomii, ze względów praktycznych i historycznych, nadal stosuje się magnitudo. – wikipedia).
Swoją jasność zawdzięcza nieprzezroczystej warstwie dobrze odbijających światło chmur kwasu siarkowego, które pokrywają całą planetę. Z powodu swojej dużej jasności Wenus jest nazywana również Gwiazdą Poranną lub Jutrzenką.
Pierwsza Gwiazdka
Skoro nie Wenus, to co będzie naszą pierwszą gwiazdką ?
Chcąc odpowiedzieć na to pytanie będziemy musieli poczekać aż do godziny 16:30. Wtedy wysoko na zachodnim horyzoncie pokaże się nam nasza pierwsza gwiazdka – Wega. Gwiazda ta znajduję się w gwiazdozbiorze Lutni, który można zlokalizować wysoko na zachodnim niebie pomiędzy gwiazdozbiorami Orła, Herkulesa i Łabędzia.
Nazwa Wega pochodzi z języka arabskiego gdzie oznacza „Pikującego orła”. Wega jest białą gwiazdą ciągu głównego, jej temperatura powierzchni wynosi 9500 Kelvinów ( Słońce ma temperaturę powierzchni około 5700 Kelvinów). Jest około 37 razy jaśniejsza od Słońca i jest piątym co do jasności obiektem na sferze niebieskiej.
Około 12000 lat p.n.e Wega znajdowała się bardzo blisko tak zwanego bieguna nieba, pełniła wtedy rolę gwiazdy polarnej, obecnie rolę bieguna pełni Polaris. Okresowo bieguny nieba zmieniają swoje położenie pod wpływem tzw. zjawiska procesji. Szacuje się, że za kilkanaście tysięcy lat biegun Ziemi ponownie zmieni się na okolicę gwiazdy Wega.
W warunkach Polski z powodu swojej dużej jasności oraz wysokiego położenia na niebie, Wega jest bardzo łatwa do obserwacji nieuzbrojonym okiem, do czego gorąco zachęcamy.
Z okazji świąt Bożego Narodzenia życzymy wam zdrowych, wesołych oraz pogodnych świąt w rodzinnej atmosferze.
Autor: Maciej Wlekliński
źródła: Atlas Nieba : Przewodnik pod gwiazdozbiorach, Przemysław Rudź
Tajemnice Wrzechświata, Giles Sparrow
Stellarium
Wikipedia, wolna encyklopedia